پرسش: حکم گوشدادن به موسیقی حرام و نحوهی تشخیص آنرا بیان کنید؟ و حکم موسیقیهایی که از رسانهها پخش میشود چیست؟
✍️پاسخ: آنچه در اسلام حرام گردیده غنا است. و غنا به معنای «کشیدن صدا»، بلکه به معنای هرگونه صدا و آواز است.و به تعبیر شیخ انصاری «کاملا روشن و بدیهی است که هیچیک از این مفاهیم حرام نیستند»،به همین جهت و ادلهای که در جای خود آمده است، همهی فقها «لهوی بودن» را قید غنای حرام میدانند؛ یعنی، غنای لهوی حرام است. (واژهی «لهو» را به فراموشی یاد خداوند و فرو غلطیدن در ابتذال معنا نموده و گفتهاند غنا و آوازی حرام است که مناسب مجالس لهو و لعب و فساد و خوشگذرانی باشد).
🔹بعضی از فقها علاوه بر «لهوی بودن» قید «مطرب» را نیز بر آن افزودهاند. «طرب» به حالت سبک عقلی گفته میشود که در اثر شنیدن آواز یا آهنگ در نفس آدمی پدید میآید و او را از حد اعتدال خارج میکند. و در مورد موسیقی (آهنگی که از آلات پدید آید) نیز اکثر فقها نوعی را که «لهوی» باشد حرام میدانند و بعضی استماع موسیقی مطرب را حرام میدانند.
🔸 در رابطه با ملاک تشخیص موسیقی حلال از حرام، همهی مراجع گفتهاند: در تعیین و تشخیص موسیقی حرام و حلال، باید به عرف عام مراجعه کرد.
🔹همچنین مراجع معظم تقلید در پاسخ به سؤالی مبنی بر اینکه گاهی از صدا و سیما و یا نوار ضبط صوت، آهنگهایی پخش میشود که به نظر میرسد مناسب با مجالس لهو و خوشگذرانی است؛ در حالی که در نظر دیگران این چنین نیست! آیا میتوانیم آنان را از گوشدادن به آن منع کنیم؟، فرمودهاند: بر شما واجب است به آن گوش ندهید، ولی نهی دیگران؛ مبتنی بر این است که آنان هم آن موسیقی را حرام بدانند.
🔸 تبصره: یکی از شرایط وجوب فریضهی امر به معروف و نهی از منکر، آن است که حرام بودن منکر، دربارهی انجام دهندهی آن ثابت باشد و یا او بر گناه اصرار ورزد. فرض بر این است که موسیقی یادشده، در نظر دیگران از نوع موسیقی حلال است؛ در نتیجه نهی از منکر در اینجا ساقط میشود.
🔹نتیجه آنکه ملاک تشخیص موسیقی حلال از حرام، عرف عام(طبق نظر فقیهان، کارشناسان موسیقی و نهادهای فرهنگی) و بسته به نظر مکلف است و صرف پخش از صدا و سیما و دارا بودن مجوز توزیع از مراکز مربوطه ... مجوزی برای گوشدادن به آن نمیشود.